70 lat Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie

1. Geneza powołania Wydziału

Środowisko naukowe Szczecińskie powstawało i rozwijało się odmiennie aniżeli środowiska w innych regionach Ziem Zachodnich. Niełatwo było nawiązać do tradycji szkolnictwa wyższego. Niepewność w zakresie przydzielenia Szczecina Polsce, trwająca prawie trzy miesiące, mocno komplikowała i ujemnie wpływała na tworzenie się środowiska naukowego. Z tego powodu kadra techniczno-naukowa przybyła tu później niż do innych ośrodków Ziem Zachodnich. Wśród ludności osiedlającej się na Pomorzu, niewiele było osób z wykształceniem wyższym. Brak wykwalifikowanych kadr utrudniał i opóźniał uruchomienie gospodarki i zorganizowanie efektywnej administracji polskiej.

Trudne warunki bytowania powodowały, że fachowcy mogący osiedlić się na Ziemiach Zachodnich preferowali inne regiony. Społeczeństwo i władze szczecińskie zdawały sobie sprawę, że wobec dotkliwego braku kadr z wyższym wykształceniem należy jak najszybciej zacząć przygotowania zmierzające do utworzenia w tym mieście uczelni, które przede wszystkim powinny kształcić bardzo potrzebnych specjalistów dla gospodarki [1, 5].

obrazek
Zdjęcie gmachu przy ul. Sikorskiego 37 sprzed II wojny światowej
obrazek
Zdjęcie gmachu przy ul. Sikorskiego z 1957 r.

obrazek
Gmach przy ul. Sikorskiego 37 obecnie

obrazek
Budynek przy ul. 26. Kwietnia 10 obecnie

2. Wydział Elektryczny Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie

W Szczecinie przed II wojną światową nie istniała żadna wyższa uczelnia typu akademickiego. Istniała natomiast przy obecnej ul. gen. Władysława Sikorskiego 37 Państwowa Zjednoczona Szkoła Techniczna Budowniczych Okrętów i Maszynistów Okrętowych (Ve-reinigte Technische Staatslehranstalten für Schiffsingenieure und Seemaschinisten zu Stet-tin) [2]. Powstanie Uczelni Wyższej w Szczecinie było wynikiem szczególnego zapotrzebowania społecznego i inicjatywy grupy ludzi, związanych z nauką i oświatą. Dzięki ich zaangażowaniu w 1946 r. opracowany zostaje „Memoriał w sprawie założenia Politechniki w Szczecinie”, powołano również „Komitet Organizacyjny”, w którym aktywną rolę odegrał m.in. mgr inż. Witold Gładysz. Komitet postawił sobie za zadanie możliwie jak najszybsze zorganizowanie politechniki w Szczecinie.

Wydział Elektryczny powstał na mocy aktu urzędowego Ministra Oświaty z dnia 20 stycznia 1947 r., powołującego formalnie Uczelnię z dniem 1 grudnia 1946 r. Wówczas Szkołę tworzyły trzy wydziały: Elektryczny, Mechaniczny i Inżynierii Lądowej, a jej dyrektorem zostaje mianowany mgr inż. Ryszard Bagiński. Niedługo później rozpoczęły swoją działalność kolejne Wydziały: Chemiczny i Architektury.

Pierwszym dziekanem nowoutworzonego Wydziału Elektrycznego zostaje z-ca profesora mgr inż. Witold Gładysz. Działalność dydaktyczną rozpoczęto 18.02.1947 r. Pierwszy wykład inauguracyjny na Wydziale Elektrycznym w dniu 18.02.1947 r. wygłosił z-ca profesora mgr inż. Zygmunt Paryski. Na początku realizowano trzyletnie studia inżynierskie na kie-runku „prądów silnych” (energetyki) w specjalnościach: elektrownie, sieci elektryczne, napęd elektryczny, maszyny elektryczne oraz kierunku „prądów słabych” (telekomunikacji) o specjalnościach: radiotechnika nadawcza, radiotechnika odbiorcza, techniki łączności oraz techniki przenoszenia przewodowego.

Powstanie, formowanie i rozwój Wydziału mocno powiązany był z organizowaniem się środowiska elektryków w Oddziale Szczecińskim Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Dowodem na to jest fakt, że działalność trzech pierwszych prezesów OS SEP, tj. Jana Słomińskiego, Zygmunta Paryskiego oraz Witolda Gładysza bardzo pozytywnie zapisała się na kartach historii Wydziału [3, 4].

Po okresie dynamicznego rozwoju nacechowanego pionierskim entuzjazmem tworzenia Wydziału i Uczelni, w roku 1952 centralne władze, zarządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego z dnia 31.12.1952 r. ustaliły strukturę organizacyjną wydziału, obejmującą 4 katedry oraz podjęły decyzję o likwidacji na Wydziale Elektrycznym kierunku telekomunikacyjnego i ograniczeniu liczby specjalności na kierunku energetycznym. Spowodowało to odejście z Wydziału uznanych już specjalistów.

3. Wydział Elektryczny Politechniki Szczecińskiej

Rada Ministrów z dniem 1 września 1955 r. podniosła Szkołę Inżynierską do rangi Politechniki Szczecińskiej. Niestety 15 lat później, w ramach reorganizacji uczelni zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 23.05.1970 r. z powodu wciąż trwającego kryzysu kadrowego przekształcono z dniem 1.09.1970 r. Wydział Elektryczny w Instytut Elektrotechniki na prawach wydziału. W krótkim czasie włożono jednak ogromny wysiłek, przezwyciężono dramatyczną sytuację i wzmocniono się kadrowo. Również dzięki temu za-rządzeniem Przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki z dnia 26.12.1971 r. Instytut Elektrotechniki uzyskał prawo przeprowadzenia przewodów doktorskich i nadawania stopnia doktora nauk technicznych.

Dwa lata później na mocy zarządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 23.01.1973 r. został utworzony Instytut Automatyki. Tym samym reaktywowany został Wydział Elektryczny z dwoma instytutami. Trzeci na Wydziale Elektrycznym, Instytut Elektroniki i Informatyki powołano 1.09.1982 r. a kolejną samodzielną jednostkę – Katedrę Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki – utworzono 12.11.1990 r. Z dniem 1.01.2000 r. z Instytutu Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki wydzieliła się, na bazie ówczesnego Zakładu Teorii Sygnałów, kolejna samodzielna jednostka – Katedra Przetwarzania Sygnałów i Inżynierii Multimedialnej.

W czerwcu 2002 roku Wydział uzyskał pełne prawa akademickie tj. uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie elektrotechnika. Rozwój kadrowy oraz naukowy spowodował, że od roku 2004 Wydział posiada również uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk technicznych w dyscyplinie automatyka i robotyka.

4. Wydział Elektryczny Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie

Na mocy Ustawy z dnia 5 września 2008 r. o utworzeniu Zachodniopomorskiego Uniwersy-tetu Technologicznego w Szczecinie, Wydział Elektryczny stał się jednym z dziesięciu wydziałów ZUT. Uczelnia ta powstała z połączenia Politechniki Szczecińskiej i Akademii Rolniczej w Szczecinie rozpoczynając swoją działalność z dniem 1 stycznia 2009 r. Pierwszym rektorem Uniwersytetu został profesor Włodzimierz Kiernożycki, do tej pory pełniący tę funkcję w Politechnice Szczecińskiej.

Aktywna działalność naukowa pracowników spowodowała, że od 25 stycznia 2010 r. Wydział Elektryczny ZUT posiada również uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie automatyka i robotyka.

Warto zauważyć, iż pracownicy Wydziału coraz aktywniej korzystają z tychże uprawnień. Do chwili obecnej Rada Wydziału Elektrycznego nadała stopień doktora nauk technicznych ponad 160 osobom. W ciągu ostatnich pięciu lat, już w ramach nowej Uczelni, 10 pracowników Wydziału uzyskało stopień doktora habilitowanego (w tym 3 osoby w wyniku przewodów habilitacyjnych zakończonych kolokwium habilitacyjnym oraz 7 zgodnie z nową procedurą postępowania habilitacyjnego). Rozwój kadry pod względem uzyskiwanych habilitacji można uznać za równomierny, gdyż obie dyscypliny naukowe reprezentowane były przez pięciu pracowników. Ponadto jeden z pracowników Wydziału uzyskał we wrześniu 2015 r. stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu – postępowanie to było prowadzone na Wydziale Zarządzania Politechniki Częstochowskiej.

W tym samym okresie kilkoro pracowników Wydziału uzyskało również tytuł profesora nauk technicznych.

Z dniem 31 stycznia 2010 r. zmieniła się również struktura organizacyjna Wydziału. Zlikwidowano instytuty: Automatyki Przemysłowej, Elektroniki i Telekomunikacji oraz Elektrotechniki i utworzono strukturę katedralną składającą się z 8 katedr:

– Automatyki Przemysłowej i Robotyki,

– Elektroenergetyki i Napędów Elektrycznych,

– Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki,

– Elektrotechnologii i Diagnostyki,

– Inżynierii Systemów, Sygnałów i Elektroniki,

– Przetwarzania Sygnałów i Inżynierii Multimedialnej,

– Sterowania i Pomiarów,

– Telekomunikacji i Fotoniki.

Najmłodszą jednostką na Wydziale jest Katedra Zastosowań Informatyki powstała z dniem 1.11.2012 r.

Aktualnie Wydział Elektryczny zatrudnia ponad 80 nauczycieli akademickich, w tym 11 z tytułem profesora i 14 ze stopniem doktora habilitowanego. Jako jeden z czterech spośród 10 wydziałów ZUT posiada kategorię „A” w ocenie Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych. Do priorytetowych kierunków działalności naukowej zgodnych ze Strategią rozwoju Wydziału Elektrycznego ZUT w Szczecinie do roku 2020 należą:

– badania nieniszczące z wykorzystaniem metod elektromagnetycznych,

– innowacyjne technologie przetwarzania, przesyłania i użytkowania energii,

– inżynieria i diagnostyka wysokonapięciowa,

– modelowanie i zarządzanie systemami technicznymi i biologicznymi,

– systemy diagnostyki i sterowania w czasie rzeczywistym,

– fotonika oraz optoelektronika w technice, biomedycynie i telekomunikacji,

– eksploracja, przetwarzanie i transmisja sygnałów oraz danych,

– przetwarzanie i analiza obrazów w technice i biomedycynie.
obrazek

Władze Wydziału w latach 1947 - 2017

-----------------------------------------------------

15.03.1947 – 31.12.1950

Dziekan – mgr inż. Witold Gładysz

1.01.1951 – 30.11.1951

Dziekan – z-ca prof. mgr inż. Józef Rabiej

1.12.1951 – 30.09.1954

Dziekan – z-ca prof. mgr inż. Edward Wysocki

Prodziekan – z-ca prof. mgr inż. Antonii Jezierski (do 1.08.1953)

Prodziekan – z-ca prof. mgr Stefan Kula (od 1.09.1953)

1.10.1954 – 31.05.1958

Dziekan – z-ca prof. mgr inż. Jan Słomiński

Prodziekan – z-ca prof. mgr Stefan Kula

1. 06.1958 – 31.08.1962

Dziekan – doc. mgr inż. Bogusław Tittenbrun

Prodziekan – z-ca prof. mgr inż. Zygmunt Paryski (do 1.03.1960)

Kierownik ds. studiów dla pracujących – z-ca prof. mgr inż. Antoni Jezierski (od 12.04.1960)

1.09.1962 – 31.08.1965

Dziekan – doc. mgr inż. Józef Rabiej

Prodziekan – doc. mgr inż. Bogusław Tittenbrun